» Broekpolder en zonnepanelen

Broekpolder en zonnepanelen

door Ube Toolens en Roel  van Neerbos

De Nieuwsbrief van 26 februari 2022 vermeldt dat ook Broekpolder zonnepanelen heeft geïnstalleerd. Die installatie heeft een geschiedenis van 10 jaar achter de rug, vergelijkbaar met de duur van de klassieke Odyssee. De Flora en Fauna Commissie (F+F cie) heeft daarbij  een leidende rol gespeeld. Op het eerste gezicht een merkwaardige rol, want een relatie tussen F+F cie en zonnepanelen  ligt niet direct voor de hand.

De F+F cie is gericht op de natuuraspecten van de baan met een  landschappelijke overgang tussen de aangrenzende rietlanden en het aangelegde bos in de Broekpolder, met de orchideeën, vogels, vleermuizen en bijen. De voorbereidingen voor de regelmatige toekenning van het GEO certificaat aan de vereniging is een integraal deel daarvan. Daarbij wordt veel waarde gehecht aan handhaving en verbetering van  natuurelementen in de baan. Passend daarin is een overzicht van de CO₂-uitstoot door de club. Dat omvat alle aspecten van het energieverbruik met details over verlichting, gebouwisolatie en -verwarming en milieuvriendelijke opwekking van elektriciteit.

Hoe het begon

Bij een eerste analyse in 2012 bleek dat voor alle verwarmings- en verhittingsdoeleinden propaangas werd gebruikt, aangeleverd met tankwagens. In onze afgelegen locatie in de Broekpolder was levering van het toen goedkopere aardgas niet mogelijk. Een aantrekkelijk kostenvoordeel bleek bereikbaar door omschakeling op elektriciteit voor het  aandrijven van warmtepompen voor alle verwarmingsdoeleinden, waarbij de uitstoot aan CO₂  aanzienlijk gereduceerd kon worden. Bovendien zou inzet van zonnepanelen de kosten voor elektriciteit kunnen drukken, maar ook een verdere vermindering van  CO₂ uitstoot geven. Met zo veel ballen in de lucht was de keuze waarmee te beginnen niet eenvoudig. Bovendien waren de financiële middelen na de bouw van de overdekking van de driving range op zijn zachtst gezegd beperkt.

Het bleek al snel dat inzet van warmtepompen voor cv en warm water, dus vervanging van gas door elektriciteit, een aantrekkelijk rendement zou kunnen geven. Maar hoe groot moesten die pompen zijn? Ongeveer 90 % van de gasconsumptie werd verbruikt voor de cv installatie om een toen nog slecht geïsoleerd clubgebouw te verwarmen. Isolatie daarvan bleek prioriteit te hebben (“laaghangend fruit”). Vervolgens zou op basis van de daardoor bereikte lagere gasconsumptie de benodigde capaciteit van de warmtepompen berekend kunnen worden.

Isoleren, LED-verlichting en warmtepompen

Na alle voorstudies werd in 2014 de isolatie van het clubgebouw verbeterd door vervanging van het glas in de terrasdeuren door dubbel glas en tevens werd isolatie onder het pannendak aangebracht. Vervolgens konden we het verminderde gasverbruik over het jaar 2015 bepalen. Tevens werd in dat jaar een begin gemaakt met het vervangen van de meeste gloeilampen binnen en buiten door zuiniger LED-verlichting. Op basis van het gereduceerde gasverbruik in 2015 werd de benodigde capaciteit voor de te installeren warmtepompen berekend. In 2017 werden de warmtepompen geplaatst direct naast het voormalige woonhuis van de familie Diks. Gezien de investeringskosten werd er een installatie met 4 pompen aangelegd, maar werden er slechts 3 ingebouwd. Omdat de piekbelasting op koude winterdagen moeilijk te berekenen was, werd 1 van de 3 gasboilers aangehouden als back-up. De inbedrijfstelling van de nieuwe warmtepompen ging niet zonder problemen, want het water van de cv-installatie bevatte zo veel roest dat alle filters van de pompen direct dicht slibden. Door herhaald spoelen kon dat aanvankelijk terugkerende euvel verholpen worden. In ieder geval werd het gasverbruik drastisch verminderd.

Elektrische infrastructuur

De volgende activiteit was het plaatsen van de zonnepanelen, waarmee wij in een groot deel van ons eigen stroomverbruik zouden kunnen voorzien. Aanvankelijk gingen wij uit van het plaatsen van het maximale aantal zonnepanelen op het dak van de greenkeepersloods. Een eerste offerte werd in 2018 uitgebracht  door een firma die ons was aanbevolen door  Eneco, onze leverancier voor elektriciteit. Deze firma bleek kort na de start van de gesprekken het loodje te leggen wegens surseance van betaling. Andere aantrekkelijke installateurs voor zonnepanelen kon Eneco niet leveren, zodat we zelf maar op zoek gingen naar andere mogelijkheden. De twee door ons geselecteerde bedrijven hadden interesse in het project. Helaas bleek bij nadere bestudering van de mogelijkheden dat realisatie niet mogelijk zou zijn zonder vervanging van de 340 m lange elektrische kabel tussen de hoofdverdeelkast op de parkeerplaats en de onderverdeelkast bij de greenkeepers. Die cruciale kabel had bij de aansluiting op de hoofdverdeelkast een andere aderdikte dan bij aankomst bij de greenkeepers. Dat betekent dat de kabel  minstens 1, zo niet meer lassen had om ongelijke kabeldelen met elkaar te verbinden. Het gevolg daarvan was dat de kabel het vermogen opgewekt door de zonnepanelen slechts met grote risico’s zou kunnen verwerken. In ieder geval was dat wel de verklaring voor de flikkeringen van de verlichting bij de greenkeepers in wintertijd als het koffieapparaat werd ingeschakeld. Kort gezegd: dit was een onveilige situatie. Dit werd nog versterkt doordat we ook verrast werden met een kabeldeel in de hoofdverdeelkast waarvan de buitenisolatie om onverklaarbare reden was weggeschroeid. Ook al iets om niet te veronachtzamen maar met spoed aan te pakken. Al met al liepen wij aan tegen onvoorziene problemen die allereerst en urgent moesten worden opgelost. Gelukkig konden wij het bestuur overtuigen van de dringende noodzaak van deze delen te herstellen. Helaas liepen wij aan tegen maandenlange levertijden voor deze onderdelen bij stijl oplopende koperprijzen. Hoe dan ook, dit  werd in 2020 opgelost. Een speciaal woord van waardering voor de greenkeepers, die de tonnen zware kabel op de juiste plaats hebben gesleept. En toen werd “het plan zonnepanelen”  weer actueel.

Zonnepanelen

In 2021 kwam Eneco met de aanbeveling voor een nieuwe mogelijke leverancier voor zonnepanelen. Dit was de firma Sun Projects, die meerdere zonneweides en andere grote projecten op zijn naam had staan. In het offertestadium hebben wij naast Sun Projects ook nog een van de twee eerder betrokken bedrijven de mogelijkheid gegeven een offerte uit te brengen.  De keuze is gevallen op Sun Projects. Het bleek dat het mogelijk was om 267 zonnepanelen aan te leggen op het dak van de driving range en beide dakhelften van de greenkeepersloods. Maar ook hier doken onverwachte problemen op. Gebouwenverzekeringen verlangen bij dit soort projecten een verklaring van een erkend ingenieursbureau over de geschiktheid van de daken voor het dragen van zonnepanelen. De verklaring voor de drivingrange was probleemloos, maar de draagkracht van het dak van de greenkeepersloods met plaats voor 164 zonnepanelen werd gewogen en te licht bevonden. Houtconstructies zijn toch anders dan staalconstructies. Dus moesten we op zoek naar een bureau gespecialiseerd in houtconstructies. Dat stelde vast dat de bestaande constructie van de greenkeepersloods weliswaar voldeed aan de eisen uit de tijd van de bouw daarvan, maar niet meer aan de huidige eisen. Op hun advies zijn aanvullende versterkingen aangebracht. Dat betrof het aanbrengen van verlijmde houten platen – bisschopsmutsen genaamd – aan weerszijden van de buigpunten van de dakspanten en van versterkingsbanden aan de onderzijde van de dakgordingen. Ook hier hebben de greenkeepers belangrijke ondersteuning gegeven.

Toen pas was het tijd voor de zonnecellen. Regen en storm in januari en februari van dit jaar vertraagde de werkzaamheden. In ieder geval worden vanaf half maart de eerste kWh aan het net geleverd. En het effect daarvan zal afleesbaar zijn op het scherm in de hal van het clubgebouw

Nuttig effect

Wat zal het uiteindelijke effect van de zonnepanelen zijn? Het jaarlijkse verbruik aan elektriciteit bedroeg voor de installatie van de warmtepompen gemiddeld 160.000 kWh en ging aansluitend omhoog tot gemiddeld 210.000 kWh, waarbij  het gasverbruik tot een laag niveau terugviel. We verwachten dat het elektriciteitsverbruik met ca. 45 % zal dalen tot een niveau van 120.000 kWh jaarlijks.  Hiermee wordt, na verrekening van alle subsidies, een pay-back periode gerealiseerd van niet meer dan 4 jaar

Terugblik

Terugblikkend heeft de installatie van zonnepanelen circa 10 jaar geduurd. Een lange tijd, daar er onderweg veel struikelpunten waren. Daarbij werden we enerzijds geconfronteerd met de verouderde en gebrekkige infrastructuur, wat ten dele urgent verholpen moest worden, anderzijds met de frictie tussen hoge kosten voor de projecten en de beperkte financiële middelen van de club. Niettemin konden we profiteren van de subsidiemogelijkheden van de kant van de overheid voor sportclubs.  Deze subsidie bedraagt 20 % voor normale projecten en 30 % voor projecten met een aantoonbare energiebesparing. En voorts zullen we ook voor elke door zonnepanelen opgewekte kWh een vergoeding ontvangen uit het SDE+ programma.

Dit alles zou niet gelukt zijn zonder een reeks van succesvolle contacten en contracten met overheidsinstanties, Stedin, Joulz en andere voor goedkeuring van de projecten, meting en levering aan het net benodigde instanties. Ook het subsidietraject was een ingewikkelde weg, die mede dankzij bestuurslid Joost Morsink uiteindelijk succesvol is afgelegd.

Daarmee is een periode van 10 jaar afgesloten vergelijkbaar met de Odyssee, evenwel  zonder een Penelope aan het slot.